Στο «Πείραμα του Χαμένου Χρόνου», το ζητούμενο για τη Δανάη είναι η ανακάλυψη του παρελθόντος της. Ένα παρελθόν, που δεν αλλάζει μεν, παίζει ωστόσο ουσιαστικό ρόλο, αφού επηρεάζει την ίδια την εξέλιξή της, ως οντότητα. Στην εξέλιξη του μύθου και μέσα από διεργασίες απρόβλεπτες, από θραύσματα εικόνων και αναμνήσεων, η ηρωίδα θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει την καταγωγή της και την πορεία των προγόνων της στο χρόνο, ενώ συγχρόνως θα ανακαλύψει τι κρύβεται πίσω από τους εφιάλτες της.
Η Κανή Καραβά, σε αυτό το μυθιστόρημα καταφέρνει να συνδέσει ευρηματικά δύο ιστορίες. Η γνωριμία της Δανάης με τον Ανδρέα, θα αποδειχτεί καθοριστική. Η συζήτηση για το πείραμα του χρόνου και τη μετάβαση στο μέλλον και στο παρελθόν, θα λειτουργήσει συνειρμικά για τη Δανάη και θα την οδηγήσει στην απόφαση να γυρίσει πίσω, στο παρελθόν, και να κερδίσει το χαμένο χρόνο.
Ένα ημερολόγιο ανοίγει και μέσα από τις σελίδες του ξεδιπλώνεται η ιστορία μιας άλλης οικογένειας. Κάθε γεγονός τοποθετείται εύστοχα σε μια χρονική στιγμή και στην εκάστοτε εποχή, συμπληρώνοντας κομμάτι- κομμάτι ένα πάζλ, το παζλ της ζωής της, που η ίδια η ηρωίδα αρνούνταν πεισματικά μέχρι τότε να διερευνήσει.
Οι έννοιες του χρόνου, της επανάληψης γεγονότων από διαφορετική οπτική γωνία και ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν σε κάθε εποχή, η προσπάθεια να υποτάξει το ατομικό στο γενικό, το εγγύς στο μακρινό, το μερικό στο καθολικό, αποτελούν τους πυρήνες της ανάπτυξης, αλλά και της σύνδεσης των δύο ιστοριών μέσω των εμβόλιμων κειμένων (ημερολόγιο), ώστε ο αναγνώστης να σχηματίσει την εικόνα του σήμερα, όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα από το χθες.
Με τη ρέουσα γλώσσα, το μικροπερίοδο των προτάσεων, τους εγκιβωτισμούς, τη ρεαλιστική απόδοση των χαρακτήρων, τα απρόοπτα της πλοκής καθώς και το ερευνητικό (και αστυνομικό, εν πολλοίς) πνεύμα που εντείνει το αναγνωστικό ενδιαφέρον, η Κανή Καραβά συνθέτει για άλλη μια φορά ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα, που δεν θέλεις να αφήσεις στιγμή από τα χέρια σου. Οι χαρακτήρες νευρώδεις και καλοδουλεμένοι, περισσότερο ανθρώπινοι παρά μυθιστορηματικές οντότητες, απελευθερώνονται στο τέλος σε ένα μυθιστόρημα όπου όλοι μοιράζονται όλους τους ρόλους και όλοι είναι παγιδευμένοι.
Οι αναφορές σε ήθη και έθιμα της εποχής, ο πλούσιος διάλογος, τα παρένθετα κείμενα στην ποντιακή, η χρήση πολιτιστικών και γλωσσολογικών στοιχείων, οι παραπομπές σε εκπροσώπους της λογοτεχνίας όπως Παπαδιαμάντης και ο Ξενόπουλος, εμπλουτίζουν τη μυθοπλασία και δείχνουν την επιρροή του παρελθόντος στην εξέλιξη της ζωής των ηρώων.
Η καλαισθησία των περιγραφών και η έμφαση στη λεπτομέρεια, διαμορφώνουν ένα ολοκληρωμένο ποιοτικό πλαίσιο, επιβεβαιώνοντας την προσφορά του συγγραφικού έργου της Κανής Καραβά προς τον αναγνώστη.
Φτάνοντας στο τέλος της ιστορίας νοιώθεις να συμπλέεις με τη Δανάη. Η κάθαρση που επέρχεται, συμπαρασύρει και προκαλεί τον αναγνώστη να σκαλίσει αναμνήσεις, να θυμηθεί γεγονότα τα οποία σημάδεψαν, στιγμάτισαν ή επηρέασαν και τη δική του εξέλιξη.
«Η φαντασία, είναι η φωνή της τόλμης. Αν υπάρχει οτιδήποτε θεϊκό στο Θεό είναι αυτό: τόλμησε να φανταστεί τα πάντα». (Henry Miller, 1891-1980). Αφιερωμένο στη συγγραφέα, με ευχές, για πολλές επιτυχίες και νέα υπέροχα λογοτεχνικά ταξίδια, στα οποία χαράσσουν ρότα η αστείρευτη φαντασία και η πένα της.
Γεωργία Κιούλια , 28-10-2013